Jednym z najtrudniejszych wyzwań stojących na drodze do zamknięcia obiegu opakowań z tworzyw sztucznych są opakowania giętkie, czyli najszybciej rosnąca kategoria opakowań. Niemal bez wyjątku są one używane jednorazowo. Możliwość ich przetwarzania jest niewielka, a znaczna ich część przedostaje się do środowiska. Aby wesprzeć firmy w ich dążeniach do transformacji w kierunku GOZ, Fundacja Ellen MacArthur przygotowała serię dokumentów (dostępnych w języku angielskim tutaj) w celu przekazania praktycznych wskazówek postępowania z opakowaniami giętkimi. Powstały one przy udziale ponad 100 ekspertów i przedstawiają kompleksową strategię oraz wskazują 21 konkretnych i pilnych działań niezbędnych dla faktycznego postępu w realizacji celów, dotyczących giętkich opakowań z tworzyw sztucznych. Streszczenie jest od teraz dostępne także w języku polskim.
Opakowania giętkie – dlaczego są problematyczne?
Opakowania giętkie to opakowania, których kształt można łatwo zmienić, np. podczas przenoszenia czy po opróżnieniu. Ze względu na niską masę, niski koszt i liczne funkcje, opakowania giętkie z tworzyw sztucznych używane są do wszystkiego – od świeżych owoców do mięsa, suchych artykułów spożywczych, słodyczy, napojów, artykułów higieny osobistej, papeterii, narzędzi, wyrobów elektronicznych i wielu innych produktów. Roczne zużycie opakowań giętkich sięga dziesiątków miliardów sztuk, przy czym poziom ich recyklingu w Europie to zaledwie 8%.
Strategie dla opakowań giętkich
Pierwszą i najważniejszą częścią każdej strategii dotyczącej opakowań giętkich musi być odejście od opakowań jednorazowego użytku dzięki bezpośredniej eliminacji lub innowacjom u źródła. Niezależnie od rodzaju tworzywa i położenia geograficznego, uporanie się z powstającymi odpadami z opakowań giętkich jednorazowego użytku jest bardzo trudne. Konieczne jest, aby wszyscy interesariusze dokonali radykalnej zmiany i zwiększyli skalę działania w zakresie bezpośredniej eliminacji opakowań nadmiernych oraz poszukiwania nowatorskich rozwiązań na początku cyklu życia, takich jak wielokrotne użycie.
W przypadku opakowań giętkich, których obecnie nie można wyeliminować, konieczne jest podjęcie bezprecedensowych wysiłków, by zapewnić możliwość użytkowania ich w obiegu zamkniętym. Przykładem może być tutaj projektowanie opakowań giętkich z tworzyw sztucznych lub z papieru myślą o recyklingu (lub z materiałów z tworzyw sztucznych nadających się do kompostowania), a następnie rozbudowa systemów selektywnej zbiórki, sortowania i recyklingu.
W dokumencie opisano aż 21 działań wynikających z powyższych strategii, adekwatnych zarówno dla firm, jak i dla decydentów.
O ile technologie recyklingu oraz substytucja tworzyw innymi materiałami stanowią niezbędne elementy strategii, ze względu na ich nieodłączne ograniczenia związane z jakością materiałów i wydajnością procesów, stosowanie opakowań giętkich jednorazowego użytku będzie zawsze stanowić wyzwanie z perspektywy gospodarki o obiegu zamkniętym.
